هوش مصنوعی و صنایع نظامی، به بهانه ترور یحیی سنوار و ۷ اکتبر

مقدمه

هوش مصنوعی (AI) یکی از بحث‌برانگیزترین و چالش‌برانگیزترین موضوعات عصر حاضر است. از یک سو، این فناوری قابلیت‌های بی‌نظیری را برای بهبود زندگی انسان‌ها ارائه می‌دهد. از بهینه‌سازی فرآیندهای پزشکی تا تسهیل ارتباطات، خلق هنر، افزایش بهره وری و… باید اعتراف کنیم که هوش مصنوعی به سرعت در حال تغییر جهان است. امروز در آستانه ۷ اکتبر و درگیری میان اسرائل و غزه بهانه­ ای داریم تا از این سخن بگوییم که هوش مصنوعی تا چه حد می تواند ویرانگر و ترسناک باشد! اخبارها عجیب ولی واقعی هستند! متاسفانه هوش مصنوعی به ابزاری مهم در خدمت جنگ افروزی و ترورهای بی رحمانه قرار گرفته است.

شاید در تصور شما از ارتباط حوزه نظامی و هوش مصنوعی این باشد که روزی، ربات‌های قاتل به سبک «ترمیناتور» یا «پلیس آهنی» در خیابان‌ها گشت می‌زنند، مجرمان را دستگیر می­ کنند، به دشمنان حمله می­ کنند یا حتی ضامن امنیت هستند! اما واقعیت این است که استفاده از هوش مصنوعی در میدان نبرد، بسیار پیچیده‌تر و خطرناک‌تر از فیلم‌های علمی تخیلی است.

پیوند هوش مصنوعی و صنایع نظامی:

تحول عمیق در جنگ مدرن در سال‌های اخیر، استفاده از هوش مصنوعی (AI) در صنایع نظامی است و استفاده از این فناوری به طور چشمگیری افزایش یافته است. این فناوری پیشرفته نه تنها روش‌های جنگی را متحول کرده، بلکه چالش‌های اخلاقی و حقوقی جدیدی را نیز به وجود آورده است.

پهپادهای نظامی مجهز به هوش مصنوعی قادر به شناسایی و حمله به اهداف بدون نیاز به تأیید انسانی هستند. این بدان معناست که ماشین‌ها می‌توانند به تنهایی تصمیم بگیرند که چه کسی باید زندگی کند و چه کسی باید بمیرد. شاید این تصور ترسناک باشد، اما چنین فناوری‌هایی هم‌اکنون در حال توسعه و استفاده هستند. اما آیا می‌توان به یک ماشین اجازه داد تا در مورد ارزش زندگی انسان‌ها تصمیم‌گیری کند؟ البته این به این معنا نیست که خود هوش مصنوعی این تصمیم را می­ گیرد، در واقع این یک سلاح پیشرفته است که در خدمت انسان بوده و می تواند در جنگ ها استفاده شود.

جنگ و ترور در دنیای هوش مصنوعی!

در گذشته، ترورها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، زمان‌بر و حتی گاهی هنرپیشگی بود. اما با پیشرفت هوش مصنوعی، ممکن است ترورها به راحتی با کلیک یک ماوس صورت گیرند. از عملیات‌های سایبری تا استفاده از پهپادهای مسلح، هوش مصنوعی به ابزار قدرتمندی برای اجرای ترورهای هدفمند تبدیل شده است.

یکی از نمونه‌های برجسته در این زمینه، استفاده از هوش مصنوعی برای شناسایی و حذف اهداف انسانی خاص است. این فناوری می‌تواند از طریق تجزیه و تحلیل داده‌ها، افراد خاصی را شناسایی کرده و در مورد مکان و زمان مناسب برای حمله به آنها تصمیم‌گیری کند. این تکنولوژی به عنوان ابزاری برای ترورهای بی‌رحمانه و غیراخلاقی استفاده می‌شود، که هیچ گونه محاکمه یا حقوق انسانی را رعایت نمی‌کند. یکی از شواهد این امر ترور اسماعیل هنیه در تهران بوده است که به گفته برخی از منابع رد پای هوش مصنوعی بسیار پیشرفته در آن دیده می شود (منبع). متاسفانه این امکان وجود دارد که در رابطه با ترور یحیی سنوار نیز پای هوش مصنوعی در میان باشد!

برخی از کاربردهای هوش مصنوعی در عملیات نظامی

هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف نظامی از جمله جمع‌آوری اطلاعات، تحلیل داده‌ها، هدف‌گیری و حتی تصمیم‌گیری استراتژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:

1.جمع‌آوری و پردازش اطلاعات

یکی از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در عملیات نظامی، جمع‌آوری و پردازش حجم عظیمی از داده‌ها است. سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی قادرند اطلاعات را از منابع مختلف مانند تصاویر ماهواره‌ای، سیگنال‌های رادیویی و شبکه‌های اجتماعی جمع‌آوری و تحلیل کنند. این قابلیت به نیروهای نظامی امکان می‌دهد تصویری جامع و به‌روز از میدان نبرد داشته باشند. (منبع)

2.شناسایی و ردیابی اهداف

سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند با دقت بالایی اهداف نظامی را شناسایی و ردیابی کنند. این فناوری از الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری ماشین برای تشخیص وسایل نقلیه، تجهیزات و حتی افراد استفاده می‌کند. به عنوان مثال، در درگیری اخیر غزه، ارتش اسرائیل از سیستمی به نام “Lavender” استفاده کرده که قادر است افراد مظنون به عضویت در گروه‌های مسلح را شناسایی کند. (منبع) (منبع)

3.پیش‌بینی و تحلیل تهدیدات

هوش مصنوعی همچنین در پیش‌بینی و تحلیل تهدیدات احتمالی نقش مهمی ایفا می‌کند. الگوریتم‌های پیشرفته می‌توانند الگوهای رفتاری دشمن را تحلیل کرده و احتمال حملات آینده را پیش‌بینی کنند. این قابلیت به فرماندهان نظامی امکان می‌دهد استراتژی‌های دفاعی مؤثرتری را طراحی و اجرا کنند. اگرچه این پیش­بینی و تحلیل قطعاً جایگزین ذهن قدرتمندان ژنرال­ های نظامی را نمی گیرد اما دست افراد را برای تحلیل باز نگه می­ دارد. (منبع)

4.بهینه‌سازی لجستیک و پشتیبانی

هوش مصنوعی در بهینه‌سازی عملیات لجستیکی و پشتیبانی نیز کاربرد دارد. این سیستم‌ها می‌توانند مسیرهای حمل و نقل را بهینه کرده، نیازهای تدارکاتی را پیش‌بینی کنند و در مدیریت منابع به فرماندهان کمک کنند. سیستم مدیریت منابع توسط هوش مصنوعی به خصوص در موضوع بهینه سازی تصمیمات در تمامی حوزه­ های می ­تواند یک قدرت تحلیلی فوق العاده محسوب شود. (منبع)

نقش هوش مصنوعی در درگیری اسرائیل و فلسطین

یک جمله از انیشتین بزرگ نقل می شود که می گوید «من نمی دانم که در جنگ جهانی سوم از چه سلاح هایی استفاده می شود اما قطعاً در جنگ جهانی چهارم انسان ها از سنگ و چوب استفاده خواهند کرد». این جمله ساده اما عمیق نشان می دهد که شاید حرکت در این مسیر بی پایان تکنولوژی بتواند ما انسان ها را به نابودی بکشاند. فارغ از ابعاد اخلاقی و فلسفی جنگ در تمامی انواع آن باید گفت که تکنولوژی هوش مصنوعی بعد از چیزی مثل بمب اتم شاید همان فناوری ای باشد که نهایتاً باعث می شود ما به عصر سنگ و چوب بازگردیم. برخی از نمونه های استفاده از هوش مصنوعی در درگیری های اخیر جهان نشان از تغییر های تاکتیکی و جدی در حوزه نظامی دارد.

در درگیری اخیر بین اسرائیل و فلسطین، استفاده گسترده از سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی به وضوح مشاهده شده است. نیروهای اسرائیلی در سال 2021 میلادی نبرد 11 روزه «سیف القدس» را به عنوان «نخستین جنگ با هوش مصنوعی» توصیف کردند و اکنون این فناوری در تجاوزات مستمر اسرائیل به نوار غزه از هفتم اکتبر گذشته کاملاً مشهود است (منبع).

گزارش‌ها نشان می‌دهد که ارتش اسرائیل به سیستم‌هایی مانند «Gospel» که مراکز و زیرساخت‌ها را شناسایی می‌کند، و «Lavender» که افراد را شناسایی می‌کند، تکیه کرده است (منبع). همچنین، سامانه‌ای به نام «Where is Daddy» برای ردیابی و هدف قرار دادن شبه‌نظامیان مظنون در حین حضور در خانه‌هایشان با خانواده‌هایشان استفاده می‌شود (منبع). این فناوری‌ها به ارتش اسرائیل این امکان را می‌دهند که اهداف را با دقت بیشتری انتخاب کند، اما نگرانی‌های جدی درباره آسیب به غیرنظامیان و نقض حقوق بشر وجود دارد (منبع).

باعث تأسف است که جنگ غزه به عنوان آزمایشگاهی برای نیروهای اشغالگر عمل کرده است تا تسلیحات و فناوری‌های مدرن را بر روی فلسطینی‌ها آزمایش کنند. استفاده از سلاح‌های خودکار و سیستم‌های هوش مصنوعی در این جنگ نشان‌دهنده تغییرات عمیق در شیوه‌های جنگی است که می‌تواند به افزایش تلفات غیرنظامیان منجر شود (منبع). کارشناسان سازمان ملل نسبت به نقش هوش مصنوعی در کشتار گسترده و تخریب منازل هشدار داده‌اند و تأکید کرده‌اند که این فناوری باید به طور مسئولانه مورد استفاده قرار گیرد تا از بروز جنایات جنگی جلوگیری شود. (منبع) همچنین، نگرانی‌ها از بکارگیری هوش مصنوعی در عملیات نظامی در کنار تبلیغات گمراه‌کننده‌ای که توسط اشغالگران برای توجیه اقدامات خود منتشر می‌شود، تصویر وحشتناکی از شکل خونین استفاده از این فناوری در یک جنگ نابرابر تکنولوژیکی ارائه کرده است (منبع). با افزایش استفاده از هوش مصنوعی در عملیات نظامی، احتمالاً تلاش‌های بین‌المللی برای تدوین قوانین و مقررات مربوط به استفاده از این فناوری افزایش خواهد یافت (منبع).

نتیجه‌گیری

در نهایت باید اذعان کرد، استفاده از هوش مصنوعی برای مقاصد نظامی و ترورهای انسانی، نه تنها خطرناک است بلکه مرزهای اخلاقی را به چالش می‌کشد. این فناوری‌ها می‌توانند به ابزاری قدرتمند در دستان افرادی که اهداف غیراخلاقی دارند تبدیل شوند و جهان را به مکانی ناامن‌تر و غیرقابل‌پیش‌بینی‌تر تبدیل کنند.

نمونه‌های اخیر استفاده از این فناوری در درگیری‌های غزه و جنگ روسیه-اوکراین نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در نتیجه درگیری‌ها داشته باشد. با این حال، نگرانی‌های جدی در مورد دقت، نقش انسان در تصمیم‌گیری، و رعایت اصول حقوق بشردوستانه وجود دارد. در آینده، انتظار می‌رود استفاده از هوش مصنوعی در صنایع نظامی گسترش یابد و سیستم‌های پیشرفته‌تری توسعه یابند. توصیه می شود تا در کشور ما ایران نیز توجه مباحث آکادمیک به این حوزه جلب شده و بتوان در خصوص بروز فناوری نوظهور هوش مصنوعی گفتمان مناسب ایجاد شود چراکه توجه امروز بسیاری از سیاستگذاران جهان نیز معطوف به بحث هوش مصنوعی است.